تاریخچه بسکتبال
زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست . این بازی در اوایل پاییز سال 1891 میلادی توسط شخصی به نام جیمز نای اسمیت پایه ریزی و ابداع شد . اما ، از قرن ها پیش در میان ساکنان
نقاط مختلف قاره آمریکا ، به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی ازبازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش به بسکتبال شباهت داشته است .
سابقه تاریخی
در کشور آرژانتین ، نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول است که آن را (پاتو) (PATO) می نامند . در این بازی ، دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به تاخت
و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست ، با پرتاب کردن و پاس دادن به یاران خودی ، به آن سوی میدان برساند و
از حلقه و توری سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده ، عبور دهد . این بازی تا حدی شبیه بسکتبال است اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش بسکتبال
بیش از پیش است . پوک تاپوک ، در میان اقوام متمدن قاره آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت به ویژه اقوام مایا و تولتک (در ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را کهن با توپ
و حلقه های ثابت در میدانی وسیع انجام می شد ، با علاقه و هیجان زیادی برگزار می کردند .
تولد ورزشی به نام بسکتبال جیمز نای اسمیت یک پزشک کانادایی بود که با ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و تابعیت آن کشور را گرفت.
در سال 1891 یعنی زمانی که دکتر نای اسمیت در دانشگاه ورزش اسپرینگ فیلد (واقع در ایالت ماساچوست آمریکا) درس می داد ، رئیس دانشگاه از او خواست ورزشی ابداع و
اختراع کند که دانشجویان بتوانند درفصل زمستان در سالن به آن بپردازند تا آمادگی جسمانی خود را برای پرداختن به مسابقات میدانی فوتبال، هاکی و بیسبال ، در فصل بهار و
تابستان حفظ کند .
دکتر نای اسمیت پس از بررسی رشته های موجود ورزشی ، دریافت که ورزش جدید باید :
توپ در آن نقش داشته باشد .
به صورت گروهی به اجرا در آید .
اصل رقابت در آن رعایت شود .
و بر مهارت استوار باشد .
هیچ گونه خشونتی و برخوردهای سخت بدنی مبتنی نباشد .
حاصل این افکار و اندیشه ها ورزشی شد به نام بسکتبال که امروزه پس از سپری شدن نزدیک به یک قرن و اندی از اختراع آن ، از پر طرفدارترین و هیجان انگیزترین رشته های
ورزش بین المللی است .
دکتر نای اسمیت در شروع کار دو سبد که مخصوص حمل میوه بود بر دیوار دو طرف سالن ورزش دانشگاه و در ارتفاعی بلندتر از قد یک انسان قد بلند نصب کرد و به دو گروه از
ورزشکاران جوان دانشگاه آموزش داد که توپی را دست به دست بدهند و سعی کنند آن را به درون سبد بیندازند . در این حال ، تیم مقابل باید بکوشد که مانع از انجام این کار
شود و توپ را هم از چنگ حریف بربایند و تصاحب کند.
نخستین مسابقه ای که به این ترتیب و به صورتی تجربی ترتیب یافت میان دو تیم 9 نفره در کالج اسپرینگ فیلد بود و اولین گل تاریخ بسکتبال را هم یکی از بازیکنان به نام "ویلیام
چیلس" به سبد انداخت . بعدها شخصی به نام "فرانک ماهان" با توجه به اینکه در زبان انگلیسی سبد را بسکت ( BASKET ) و توپ را بال (BALL ) می گویند ، این ورزش را
بسکتبال نامید . دکتر نای اسمیت ، برای آنکه بازی بسکتبال خشن نشود ، مقررات دقیقی برای آن به وجود آورد . بعضی از مقررات اولیه بسکتبال چنین بود :
بازیکنان حق نداشتند توپ را از دست هم بربایند .
بازیکنی که توپ را در اختیار داشت ، نباید با آن راه برود یا بدود .
هل دادن و هر نوع خشونت ممنوع بود .
فقط بازیکنانی که توپ را در اختیار نداشتند می توانستند به هر طرف بدوند و جا بگیرند .
بازیکن توپ به دست باید توپ را به طرف یاران خود پرتاب کند و به آنها برساند .
در آغاز ، ته سبد هم بسته بود و هر بار که توپ به درون سبد می افتاد باید کسی به کمک نردبان توپ را از سبد بیرون بیاورد .
در سال 1892 شخصی به نام "لئو آلن" سبد بسکتبال را که تا آن روز از ترکه چوب یا الیاف بود و به همین دلیل به زودی پاره و فرسوده می شد ، از سیم بافت تا استحکام
بیشتری داشته باشد .
دیری نگذشت که این ورزش جدید طرفداران زیادی در میان دانشجویان دانشگاه اسپرینگ فیلد و دیگر دانشگاه ها یافت .دکتر نای اسمیت هم مقررات و قوانین بسکتبال را کامل تر
کرد و نسخه هایی از آن را به هر دانشگاه یا باشگاهی که علاقمند بود ارسال داشت . این مقررات در سال 1892 میلادی به صورت کتابچه ای برای استفاده عموم منتشر شد .
کشور کانادا نخستین کشور خارجی بود که ورزش بسکتبال به آن راه یافت .
دیگر کشور ها هم بتدریج و در سال های بعد پذیرای این ورزش جدید شدند :
فرانسه در سال 1893 ، چین و هندوستان در سال 1894 ، انگلستان در سال 1894 ژاپن در سال 1900 و .. .
نخستین مسابقه رسمی بسکتبال در سال 1896 بین دو تیم از دو دانشگاه شیکاگو و آیوا برگزار شد . نتیجه این بازی تاریخی 15 بر 12 به سود تیم دانشگاه شیکاگو بود .
در سال 1930 دکتر نای اسمیت کتابی درباره خواص بسکتبال تالیف کرد تا نشان دهد که بازی بسکتبال گرچه بسیار پر تحرک است اما حتی برای سالمندان هم خطری ندارد و
آسیبی متوجه اعضای حیاتی بدن (قلب وکلیه) نخواهد شد .
" ورزش بسکتبال به علت داشتن خصوصیات خاص ، یکی از پرهیجان ترین رشته های ورزشی می باشد که در آن زمان نقش تعیین کننده ای دارد و در بسیاری از مسابقات
سرنوشت تیم ها در ثانیه ها تعیین شده است".
تاریخچه ورزش بسکتبال در ایران
بسکتبال در ایران در سالهای 1310 به بعد بطور غیررسمی فعالیتش در بعضی از مدارس دنبال شد تا اینکه در سال 1314 این ورزش بطور رسمی بوسیله آقای فریدون شریف زاده
معرفی شد و بطور سریع در کلیه استانهای کشور از طریق مدارس مدارس اشاعه پیدا کرد
در سال 1324 فدراسیون بسکتبال ایران تاسیس شد
در سال 1948 برای اولین بار تیم ملی ایران در المپیک لندن شرکت که بازیکنان تیم ایران افراد مشروحه ذیل بودند
دکتر صعودی پور-حسین سروری-حسین جبارزادگان-اصغر احساسی-اسفندیاری-رفعت جاه-حسین هاشمی- کاراندیش-اشتری-ابوالفضل صلبی-شادمان-صادقی که تیم ایران بازی
های خوبی انجام داد
در سال 1950 تیم ایران در یک جام اروپایی که در کشور ترکیه بین تیم های فرانسه ، یوگسلاوی ، ایتالیا ، مصر ، اتریش و ترکیه بود شرکت داشت که با بازی های خوبی که انجام
داد پس از پیروزی بر ایتالیا ، اتریش و مصر در جای سوم قرار گرفت
در سال 1951 در اولین دوره بازی های آسیایی که در دهلی بود شرکت نمود که در این دوره از بازی ها تیم ایران در جای سوم آسیا قرار گرفت
در سال 1962 در بازی های چهارجانبه که بین تیم های پاکستان ، سیلان ، ترکیه و ایران در لاهور پاکستان انجام شد شرکت نمود
در سال 1963 باز در بازی های چهارجانبه در سیلان حضور یافت
در سال 1964 در تهران تیم ایران موفق شد بازی های چهارجانبه را با پیروزی به پایان برساند
در سال 1966 تیم ایران در بازی های آسیایی بانکوک حضور یافت و پس از شکست از تیم های فیلیپین ،اسرائیل و کره جنوبی و پیروزی بر تیم های برمه و ویتنام در جای هفتم
قرار گرفت
در سال 1970 دوباره بازی های آسیایی در کشور تایلند بود و این بار هم تیم ایران هفتم شد
در سال 1974 تیم ملی ایران در مسابقات قهرمانی بسکتبال آسیا در کشور فیلیپین شرکت نمود و بازی های خوبی که انجام داد در جای پنجم قهرمانی آسیا قرار گرفت.
در این بازی ها بود که آقای محسن خلخالی بعنوان عضو تیم آسیا انتخاب شد و آقای امیر ایلیاوی جزو بهترین های آسیا شد
در سال 1974 د ر بازی های آسیایی تهران تیم ایران در جای هفتم قرار گرفت که پس از حذف تیم کره شمالی یک پله بالاتر قرار گرفت و ششم شد
در سال 1976 در بازی های سه جانبه که در کشور پاکستان بین تیم های ایران ، ترکیه و پاکستان بود حضور یافت و سوم شد
در سال 1357 تیم ملی بازی های خوبی در کشور شوروی انجام داد که با شکست و یک پیروزی به ایران بازگشت
در سال 1358 به بازی های آسیایی اعزام شد
در سال 1360 به مسابقات قهرمانی آسیا که در کشور هند بود در شهر کلکته شرکت داشت و در جای هشتم قرار گرفت
در سال 1361 با وجود اینکه تیم ملی ایران از هر لحاظ در آمادگی بسر می برد و مدت سه ماه در اردو بود یک هفته قبل از مسابقات اجازه شرکت به این تیم داده نشد
در سال 1362 آخرین باری که تیم ملی ایران در بازی های رسمی شرکت داشت در یک سال قبل بود که در این دوره از بازی ها چهره خوبی از خودش نشان داد و پس از 5 پیروزی
بر تیم های پاکستان ، اندونزی ، هنگ گنگ ، هند و اردن و یک شکست از تیم چین در جای پنجم قرار گرفت. در این دوره بود که مرحوم مجید پاشا مقدم به عضویت تیم آسیا درآمد
در سال 1381 تیم ملی جوانان بسکتبال نایب قهرمان آسیا و جواز حضور در جام جهانی مالزی را بدست آورد و به مقام شانزدهم رسید
در سال 1383 تیم های ملی جوانان در کشور هندوستان و امید در تهران هر دو برای اولین بار در تاریخ تاسیس این فدراسیون مقام اول آسیا و برنده مدال طلا گردیدند و تیم ملی
امید به جام جهانی راه پیدا نمود که در مرداد ماه 84 به آرژانتین اعزام می گردد
در سال 1383 و 1384 تیم ملی مردان قهرمان اول مسابقات غرب آسیا در تهران و لبنان شد
در سالهای 1382 و 1383 تیم ملی نوجوانان قهرمان غرب آسیا شد
در سال 1384 جام ملت های آسیا در کشور قطر با حضور 16 تیم در چهار گروه برگزار شد که تیم های چین، لبنان و قطر مقام های اول تا سوم را بدست آوردند و تیم ایران در
جای ششم ایستاد
منبع: بسکتبال
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.